Autoagresja – transkrypcja audycji w Trendy Radio

1. Czym jest autoagresja i jakie są jej najczęstsze formy?

Gloria Babiker oraz Lois Arnold, w swojej książce o autoagresji, próbują zarysować definicję samouszkodzeń. Bardzo dokładnie odróżniają te zachowania, od innych, które również mogą stanowić źródło bólu i zagrożenia dla jednostki. I tak, według autorek, samouszkodzenie, różni się od innych form zachowań agresywnych tym, że jest ono wprawdzie nakierowane na zadawanie sobie samemu bólu, jednakże, nie wiąże się to w żaden sposób z potrzebą targnięcia się na swoje życie.

Zadawanie sobie bólu, rozumiane jako samouszkodzenie może przybierać różne formy. Najczęściej są to różne sposoby nacinania skóry różnych obszarów skóry, takich jak: nadgarstki, ramiona, dłonie i nogi. Autoagresja to także celowe parzenia się parą wodną, podrażnianie skóry substancjami chemicznymi, uderzanie o ścianę, czy zadawania sobie ciosów. Częste są także takie formy jak gryzienie się, wprowadzanie pod skórę ostrych przedmiotów, czy też ich połykanie, wyrywanie brwi i rzęs, podwiązywanie kończyn.

2. Co skłania młodych do autoagresji?

Myślę, że młodzież można tutaj podzielić na trzy grupy, z których każda ma inną motywację do takich działań. Część z nich, dokonuje autoagresji w ukryciu, tak, by nie było świadków i by nikt się o tym nie dowiedział. To osoby, które w akcie autoagresji poszukują iluzorycznej formy regulowania napięcia i lęku, rozładowania gniewu oraz poczucia kontroli. Za pośrednictwem takich działań osoby te szukają ulgi- na zasadzie karania się za złe uczynki i oczyszczania z nich lub też karania za złe uczynki innych, szczególnie w kontekście agresji doświadczanej przez nich ze strony bliskich.

Kolejna grupa, to nastolatki, które dokonują tego rodzaju aktów ze względu na grupę rówieśniczą, w której aktualnie poszukują akceptacji, a która to grupa aprobuje takie formy działań. Nastolatki takie poprzez autoagresję manifestują swoją wyjątkowość i nieprzeciętność. Pomoc takim nastolatkom jest trudna, ponieważ samookaleczanie jest zarazem warunkiem bycia przyjętym i tolerowanym w grupie.

Następna grupa, to młodzież, cierpiąca na różnego rodzaju zaburzenia psychiczne- w tym szczególnie dotyczy to zaburzenia osobowości typu borderline, gdzie zachowania takie są formą szantażu emocjonalnego lub groźba wobec innych  oraz zaburzeń odżywania, gdzie autoagresja może zastąpić objawy głodzenia się. 

Ostatnia grupa, to osoby o wysokim poziomie agresji ogólnej, które nie radzą sobie z licznymi agresywnymi impulsami.

3. Czy można być uzależnionym od autoagresji?

Wielu badaczy zjawiska autoagresji, na podstawie swoich badań stwierdza, iż samookaleczanie rządzi się podobnymi- jak uzależnienia-  mechanizmami.

 Samookaleczanie się, owszem,  jest bolesne, ale tylko początkowo,z czasem tylko moment zetknięcia ostrego narzędzia ze skórą pozostaje przykry. Następnie osobie, która  tego dokonuje, towarzyszy wszechogarniające poczucie ulgi i właśnie to poczucie ulgi staje się czymś, co mocno uzależnia, co powoduje, iż autoagresja jest szybką formą poradzenia sobie często z bardzo trudną sytuacją. Nastolatki argumentują także, że podejmują się takich działań, bo potrzebny jest do nich mały nakład środków. Nie są one tak kosztowne jak inne używki i nie są łatwo dostrzegalne przez otoczenie. 

4. W jaki sposób przebiega terapia osób z tym zaburzeniem? Jak wygląda
proces leczenia?

To wszystko zależy od kontekstu, a przede wszystkim od tego, czym dla danego pacjenta jest autoagresja, czy formą ulgi, procesem radzenia sobie z trudnościami, czy jest elementem składowym innych zaburzeń, tak jak wspomniałam, zaburzeń osobowości czy odżywiania się. Jeśli pacjent tylko  w taki sposób jest w stanie rozładować swoje napięcie i uporać się z trudnymi doświadczeniami emocjonalnymi, to w terapii poszukujemy innych, bardziej adaptacyjnych form radzenia sobie, zaś jeśli samookaleczanie jest częścią innych zaburzeń, koncentrujemy się przede wszystkim na zmianie osobowości pacjenta.

5. Statystki – jak wyglądają jeżeli chodzi o autoagresję

Osobiście wydaje mi się, iż bardzo trudno dotrzeć do rzetelnych statystyk akurat względem tego zjawiska, bowiem jest ono bardzo często ukrywane i niewykrywane. Z doświadczenia terapeutycznego mogę powiedzieć jednak, że jego skala jest przerażająco ogromna, dlatego też korzystając z okazji, pragnę prosić rodziców, wychowawców, nauczycieli oraz przyjaciół swoich przyjaciół o czujność i zwracanie uwagi nawet na najmniejsze syptomy, szczególnie na: ubiór nieadekwatny do temperatury, unikanie zajęć wychowania fizycznego, myśli rezygnacyjne, kontekst agresji w rodzinie, postawa pełna wycofania czy chwiejność emocjonalna.