Audycja dotycząca pracoholizmu

Kto jest najbardziej narażony na pracoholizm? Czy są to ludzie młodzi? Jakie trzeba mieć cechy osobowości, żeby uzależnić się od pracy?

Niekoniecznie są to ludzie młodzi. Bowiem według czołowych badaczy zjawiska, za  pracoholizmem stoją istotne aspekty relacji rodzic- dziecko, czyli nasze dzieciństwo. Kamila Wojdyło w wielu swoich pracach podkreśla, iż podwalinę pracoholizmu stanowią przede wszystkim: atmosfera kontroli, brak emocjonalnego ciepła oraz brak zainteresowania dzieckiem. Dodatkowo pojawia się warunkowa akceptacja dziecka, uzależniona od jego osiągnięć – czyli wtedy kiedy dziecko jest cenione w aspekcie przekonań o tym, jakie powinno być i co powinno umieć, a nie jakie jest i co naprawdę potrafi, w wyniku tego u dziecka tworzy się swoisty regulacyjny prewencyjny styl- unikanie niepowodzenia i potrzeba powinności znacząco swoim poziomem odbiegająca od normy.

Czy pracoholizm nie jest efektem dzisiejszych wymagań? wiele osób z obawy, że straci posadę stawia obowiązki zawodowe na pierwszym miejscu…

To prawda, iż praca zdominowała większość godzin naszej doby w dzisiejszych czasach, jednak znacząco musimy różnicować- uzależnienie od pracy od jej nadmiaru, który nie wynika z naszych potrzeb i osobowości. Przytoczę tutaj błędne przekonanie, o którym pisze Robinson wg którego, pracoholizm mógłby być wynikiem obciążającej pracy, ponad możliwości pracownika, który zmuszany jest zostawać „po godzinach”. Niemniej jednak, jest to postrzeganie fałszywe, daleko odbiegające od rzeczywistości, bowiem źródło uzależnienia od pracy jest w osobie uzależnionej, a pracoholik, który obwinia swoje środowisko pracy posługuje się takim samym stereotypem jak alkoholik, który za nadużywanie alkoholu obwinia swoich bliskich.

Czy pracoholik jest dobrym pracownikiem?

Zupełnie nie, na co zwracano uwagę wielokrotnie w badaniach dotyczących zjawiska. Często bowiem myli się pracoholików, z osobami o osobowości autotelicznej, czyli wytrzymałych, kreatywnych i podejmujących aktywności głównie z powodu motywacji wewnętrznej. Bogdan Woronowicz- specjalista od uzależnień wyraźnie to pokazuje w jednej ze swoich książek, że inaczej funkcjonuje osoba uzależniona od pracy, inaczej osoba z osobowością autoteliczną, co według autora często może zostać mylone. Faktem jest,  że zarówno pracoholik, jak i pracownik autoteliczny są bezgranicznie oddani pracy, niemniej jednak, pracoholik w wyniku swojego zaburzenia generuje straty, a pracownik autoteliczny przyczynia się do sukcesów zawodowych. Co więcej, dla pracownika autotelicznego praca jest źródłem satysfakcji, dla pracoholika- redukowaniem niepokoju i napięcia. 

Jakie są najgorsze konsekwencje pracoholizmu?

Może wydać się to przerażające, ale najgorsza z możliwych jest śmierć- prawdopodobnie uzależnienie od pracy w warunkach europejskich nie prowadzi do aż tak dramatycznych konsekwencji- natomiast w Japonii mówi się o zjawisku karoshi- czyli śmierci z przepracowania. Pierwszy przypadek nagłej śmierci- zawał u 29- letniego pracownika- odnotowano w 1969 roku właśnie w Japonii a w 1982 nadano mu własnie nazwę karoshi.

Zaś inne konsekwencje to oczywiście wycofanie z życia społecznego, chroniczne zmęczenie, często bezsenności, zaburzenia nastroju, izolacja oraz wiele zaburzeń natury somatycznej.

Kiedy potrzebna jest terapia?

Terapia potrzebna jest wówczas gdy jednostka zaczyna znacząco zbliżać się do kryteriów prachohlizmu, o których pisze Bogdan Woronowicz, a które to  oparte są również na klasyfikacji chorób czyli ICD 10. Wymienię najistotniejsze z nich: potrzeba lub poczucie przymusu wykonywania czynności związanych z pracą zawodową; trudności w powstrzymywaniu się od wykonywania czynności zawodowych; występowanie, przy próbach przerwania lub ograniczenia pracy, stanów niepokoju, rozdrażnienia czy gorszego samopoczucia oraz ustępowanie tych stanów z chwilą powrotu do wykonywania zadań; spędzanie coraz większej ilości czasu w pracy w celu zredukowania niepokoju, osiągnięcia zadowolenia czy dobrego samopoczucia, które poprzednio uzyskiwane były w normalnym czasie pracy; postępujące zaniedbywanie alternatywnych źródeł przyjemności lub dotychczasowych zainteresowań na rzecz wykonywania obowiązków zawodowych; wykonywanie czynności zawodowych pomimo szkodliwych następstw (fizycznych, psychicznych i społecznych.

Jakie inne konsekwencje ponosi rodzina pracoholika?

Pracoholik posługuje się pewnego rodzaju wykrętami i mitami względem tego co robi, by dalej pozostawać w zaprzeczeniu względem swojego uzależnienia. Rodzina pracoholika jest zdana na jego humory, na gorszy nastrój, a przede wszystkim na brak zaangażowania w życie rodzinne, a z czasem na całkowitą izolację pracoholika. 

Czy pracoholizm powoduje kolejne uzależnienia typu alkohol?

Jednostka uzależniona od pracy jest już w mechanizmie uzależnienia, zarówno pod względem procesu – czyli w kwestii nadmiernego przepracowania, jak i pod względem substancji- którą w tym wypadku jest adrenalina. Oczywiście rodzi to przestrzeń do innych uzależnień – szczególnie od alkoholu czy substancji psychoaktywnych, pracoholik chcąc być bardziej wydajnym może działać nieracjonalnie i sięgać np. po narkotyki, lub też celem redukcji napięcia wynikającego z przymusu pracy- może sięgać po alkohol.

Jakie rady ma Pani, by nie wpaść w pracoholizm?

Przede wszystkim balans między pracą a życiem rodzinnym, ale także nabycie umiejętności rozładowania napięcia w adaptacyjny sposób- poprzez sport czy hobby. Widząc u siebie zaś przymus wykonywania jakiejś czynności przenieśmy go na przyjemne obszary życia- jak np. bieganie, czytanie czy inne miłe czynności.

Jak skutecznie i efektownie odpoczywać?

Na zasadzie odwrotności- jeśli mamy pracę statyczną, obciążającą psychicznie- wybierzmy wypoczynek aktywny, jeśli zaś ciężko pracujemy fizycznie pozwólmy sobie na tak zwane nicnierobienie. Przede wszystkim zmieńmy otoczenie, bądźmy blisko natury i spędzajmy ten czas z ludźmi, którym ufamy. I pod żadnym pozorem nie róbmy na urlopie niczego, co wiąże się z naszą pracą.

Zapraszam do zapoznania się z powyższą audycją, gdzie znajdą Państwo wiedzę z zakresu: psycholog krosno; psychoterapeuta krosno; psychoterapia krosno.