Audycja – Czy można przygotować dziecko do rozwodu rodziców?

Kilka ważnych uwag dotyczących aspektów związanych z psychologią dziecka w sytuacji kryzysowej jaką niewątpliwie jest rozwód rodziców.

Czy można przygotować dziecko do rozwodu rodziców?

To bardzo trudne pytanie. Myślę, że można zminimalizować przykre skutki emocjonalne jakie są konsekwencją rozstania się rodziców, natomiast nie sądzę, aby istniała jakakolwiek możliwość przygotowania dziecka tak, aby w ogóle nie odczuło, iż rodzice się rozstają.

Jak można je przygotować?

Przede wszystkim należy pamiętać o tym, aby kwestie podziału majątki czy sprawowania iekieki nad dzieckiem nie stały się pierwszorzędne. Należy pamiętać, że dziecko wcale nie chce wybierać z między rodzicami, chce nadal zachować wizję ich pełnej relacji. Dlatego nie pozwólmy, aby w nasze wewnętrzne konflikty dziecko zostało uwikłane. Rozmawiajmy z nim o tym, jak będzie wyglądało jego życie już po rozstaniu rodziców, zapewniajmy, że będzie miało pełne prawo do spędzania czasu z jednym i drugim rodzicem i że nie mamy nic przeciwko- nie zmuszajmy go do wyboru i nie uczmy go manipulacji.

Jaki wpływ na dziecko ma rozwód rodziców?

Ogromny. Zaznaczę, iż rozwód na liście stresujących wydarzeń stworzonej przez Holmsa i Rahe’a plasuje się na szczycie listy- zaraz po śmierci współmałżonka. I tak tez jest z wpływem na dziecko. Jeśli nie zadbamy o jego emocje, jeśli  nie będziemy unikać konfliktów, agresji i obrażania się nawzajem, jeśli będziemy dziecko wikłać w koalicje z nami, przeciwko partnerowi- wówczas dziecko- jak opisuje to w swojej książce Janet Johnson pt „ In the name of the child”- będzie narażone na to, iż w przyszłości odtworzy relację konfliktową i poniżającą kiedy już dorośnie.

Skutki rozwodu rodziców mogą być krótko- oraz długoterminowe. Proszę je rozróżnić.

Skutki krótkoterminowe, to jak rozumiem takie, które towarzyszą bezpośrednio sytuacji rozstania rodziców- jeśli rozstanie nie odbywa się w spokoju i nie jest oparte o troskę o dziecko, wówczas może ono przejawiać wysoki stopień agresji, mogą pojawić się trudności w relacjach z rówieśnikami, może obniżyć się motywacja do nauki, dziecko może zacząć się izolować lub  przesadnie zwracać na siebie uwagę. W skrajnych sytuacjach, o których napisała już wspomniana Janet Johnson, dziecko może zacząć się nawet okaleczać.

Skutki długoterminowe zaś, to przede wszystkim ryzyko odtworzenia patologicznego wzorca relacji w przyszłości, przekonanie, że bliskość z drugim człowiekiem wcale nie oznacza poczucia bezpieczeństwa oraz podwyższone ryzyko zachowań niebezpiecznych oraz zaburzeń psychicznych.

Czy postrzeganie tej sytuacji różni się od wieku dziecka?

Zdecydowanie tak, dzieci w wieku nastoletnim znacznie więcej rozumieją jeśli chodzi co to co dzieję się między rodzicami. Jednak wcale nie oznacza to, iż lepiej radzą sobie w takiej sytuacji niż młodsze dzieci. Bowiem okres dorastania to także okres ponownej, bezpiecznej separacji od rodziców, która w sytuacji kryzysu rodzinnego jest znacząco utrudniona.

Wiele dzieci już w dorosłym życiu podkreśla, że podczas rozwodu czuła się bardzo samotna. Jak rodzice mogą zaradzić tej samotności?

Nie manipulujmy dziećmi, nie karzmy im wybierać, nie wciągajmy w gry między nami. Za to rozmawiajmy z dzieckiem, spędzajmy z nim czas i zapewniajmy o naszej miłości- i co bardzo ważne, nie oczerniajmy naszego współmałżonka- niech dziecko widzi, że pomimo kryzysu nie przestaliśmy go szanować- to zminimalizuje lęki dziecka.

Jak rozmawiać z dzieckiem o rozstaniu?

Potraktujmy dziecko jako partnera rozmowy, ten mały człowiek bardzo wiele rozumie, ale bardzo często obwinia się za rozstanie rodziców i próbuje się im przypodobać, bo życzeniowo myśli, że jest w stanie zatrzymać proces rozstania. Tłumaczmy jakie są przyczyny rozstania, tak, aby dziecko było chronione przed nieuzasadnionym poczuciem winy.

Często dorośli wykorzystują podczas rozwodu dziecko. Jakie skutki może mieć takie postępowanie?

Skutki takich działań są katastrofalne. Dziecko zaczyna uczyć się, iż nikomu nie można ufać i że nigdzie nie jest bezpiecznie. Zaczyna uczyć się manipulacji jako sposobu radzenia sobie- w przyszłości oznacza to nieumiejętność tworzenia zdrowych relacji, obniżone poczucie własnej wartości, brak poczucia bezpieczeństwa oraz wiele innych poważnych konsekwencji natury psychologicznej.

A co w momencie gdy po rozwodzie rodziców pojawiają się nowi partnerzy?
To jest bardzo ważny i istotny moment, w którym musimy pokazać dziecku, że pomimo naszej nowej relacji wciąż jest dla nas najważniejsze.