Blog

Jakie są przyczyny przemocy w szkole?

Podstawową przyczyną przemocy w szkole jest – można powiedzieć-  mechanizm grupowy. Z tego względu, że klasa jest jednostką grupową jak każda inna grupa występująca społecznie- rządzi się również takim prawami. W każdej grupie jest potrzeba znalezienia tzw. kozła ofiarnego lub błazna klasowego (w odniesieniu do klasy).W związku z tym, jeżeli uczniowie widza, że ich kolega z klasy lub koleżanka czymś się wyróżnia (zazwyczaj dotyczy to kwestii związanych z wyróżnianiem się w takim kontekście, że jest gorszy)bo np. gorzej się uczy, gorzej wygląda, gorzej się wypowiada czy przejawia jakiś problem natury fizycznej czy psychicznej, zazwyczaj taka osoba staje się kimś kogo można wytykać palcem, z kogo można się wyśmiewać i wówczas zjawisko przemocy się rozpoczyna.

Jak mogą przemoc zauważać nauczyciele i  jak maja sobie radzić z przemocą w szkole/klasie?

Przemoc w szkole można określić też jako zjawisko mobbingu i tak badacze właśnie to zjawisko określają. Podaja kilka takich symptomów, na które nauczyciele powinni szczególnie zwrócić uwagę :

– uczniowi giną przybory lub jego rzeczy są niszczone

-uczeń jest obrażany i wyśmiewany na forum klasy lub podczas przerw(czyli wtedy, kiedy nauczyciele nie mogą tego zobaczyć)

– jest wykluczany z pracy grupowej (padają stwierdzenia typu: nie chcemy z nim pracować, bo jest głupi)

– jest obiektem przemocy fizycznej np. jest popychany, podstawiana jest mu noga, bywa zamykany w toalecie szkolnej

– jest upokarzany rysunkami, meilami, smsami czy na forach społecznościowych  i dzieje się to także poza szkołą

– jest wyśmiewany z powodu swojego wyglądu, często zdarza się, że członkowie rodziny ucznia również są obrażani.

W związku z tym wszystkim uczeń taki niechętnie wypowiada się w sytuacji klasowej, niechętnie udziela odpowiedzi, kiedy jest pytany nawet na ocenę. Zdarza się, że wobec tego, iż osoba taka nie radzi sobie z agresją wówczas sama może taką agresję może prowokować. Uczeń taki może stać się również prowokujący względem pozostałych osobo i często może również sprawiać wrażenie, jakby biernie poddawał się zachowaniom innych i wtedy mamy już do czynienia z tak zwaną wyuczoną bezradnością, która bardzo łatwo zauważyć w takiej biernej postawie jednego z uczniów.

Myślę, że bardzo istotnym jest podjecie działań anonimowych, czyli zachęcenie uczniów do wyplenienia ankiety anonimowej (ponieważ jeżeli zapytamy otwarcie na forum klasy czy sytuacja przemocy ma miejsce- jestem prawie pewna ze taka odpowiedź nie zostanie udzielona) wiec tutaj warto posłużyć się jakąś ankietą lub testem, które będą dotyczyć sytuacji klasowej. Warto później przejść do rozmów indywidualnych z uczniami tak, aby ten proces grupowy zatrzymać. Bardzo ważna jest również współpraca z rodzicami takiego ucznia, który nam się wydaje, iż  jest ofiarą przemocy klasowej (wtedy rodzice dają nam taki szerszy ogląd sytuacji) warto również – jeżeli widzimy, że są pewne osoby, które szczególnie prowokują agresywne zachowania-  z rodzicami takich osób porozmawiać,  żeby wiedzieć jak takie dziecko zachowuje się poza szkołą. Warto nawiązać także współpracę z psychologiem oraz pedagogiem szkolnym i kierować uczniów na indywidualne rozmowy, jak również poinformować pozostałą część grona pedagogicznego,  tak aby nauczyciele uczący mogli poszczególnym uczniom przyglądać się podczas konkretnych przedmiotów.  Ale i warto także odbudować taką postawę autorytetu jako wychowawcy – czyli: mówić jasne komunikaty, jasno reagować, stawiać określone jasno zasady względem zachowań agresywnych.

A jak maja reagować uczniowie, którzy widzą, że np. w stosunku do kolegi /koleżanki stosowana jest przemoc?

Tak naprawdę jedynym słusznym rozwiązaniem jest zgłoszenie tego faktu nauczycielowi czy specjaliście- psychologowi, pedagogowi. Bowiem jeżeli uczniowie zaczną sami rozwiązywać taki problem, to mogą również sami stać się ofiarą takiej przemocy czy agresji. 

Jakie są konsekwencje przemocy?

Jeśli chodzi o konsekwencje związane ze środowiskiem szkolnym, to przede wszystkim: poczucie wykluczenia, odrzucenia u takiej osoby, a co za tym idzie – wyuczona bezradność, bierność, niechęć do nauki,  apatia brak motywacji. Bycie ofiarą mobbingu może dawać także późniejsze konsekwencje, takie jak chociażby wzrost stresu, częste powracanie do tych nieprzyjemnych, niemiłych wspomnień, wzrost nieśmiałości, czy duża doza dystansu w kontaktach międzyludzkich, czy nawet trudności z nawiązywaniem w ogóle relacji z rówieśnikami oraz brak zaufania również do nich. Także te konsekwencje są natury psychologicznej, jak i fizjologicznej (z tego względu, że możemy mieć tutaj wszystkie inne  reakcje stresowe dotyczące fizjologii naszego organizmu).

Jak wygląda taka pomoc psychologiczna wobec osoby względem, której stosowana jest przemoc (kiedy żadne środki nie pomagają i trzeba zgłosić się do psychologa)?

Przede wszystkim pracujemy indywidualnie z taką osobą, która jest ofiarą przemocy szkolnej – oczywiście pracujemy wszystkimi normami, które obowiązują psychologa, czyli przede wszystkim utrzymujemy tajemnicę zawodową, oczywista sprawa, że musimy być w kontakcie z rodzicem, natomiast w związku z tym, że jesteśmy objęci tajemnicą to- poszczególne fakty, z którymi uczeń do nas przychodzi zostają w obszarze tej naszej relacji. Więc jest to  przede wszystkim praca indywidualna. Zaś kiedy poziom natężenia emocji u takiej osoby spada i mamy wrażenie, że jest ona gotowa na to, by przeprowadzać pewnego rodzaju konfrontacje z osobami, które wobec niej tę przemoc stosowały – wówczas umawiamy się na takie konfrontacje, rozmawiamy, próbujemy zrozumieć, dlaczego takie zjawisko miało miejsce oraz co można by było zrobić,  by takie zjawiska już więcej się nie powtarzały i jak załagodzić konflikt.  Staramy się z taka osobą również pracować nad sposobami radzenia sobie ze stresem, który jest wynikiem samego radzenia sobie z agresją, jak również pokazujemy jak radzić sobie w sytuacji kiedy, spotykamy się z agresorem- czyli pracujemy tutaj nad tzw. postawą asertywną-  nie agresywna – czyli jak odmawiać w taki sposób, by nie prowokować.

*warto zapoznać się z treścią audycji z działu psycholog dziecięcy krosno, psychoterapia dzieci krosno, psychoterapia krosno, psycholog krosno

Kto jest najbardziej narażony na pracoholizm? Czy są to ludzie młodzi? Jakie trzeba mieć cechy osobowości, żeby uzależnić się od pracy?

Niekoniecznie są to ludzie młodzi. Bowiem według czołowych badaczy zjawiska, za  pracoholizmem stoją istotne aspekty relacji rodzic- dziecko, czyli nasze dzieciństwo. Kamila Wojdyło w wielu swoich pracach podkreśla, iż podwalinę pracoholizmu stanowią przede wszystkim: atmosfera kontroli, brak emocjonalnego ciepła oraz brak zainteresowania dzieckiem. Dodatkowo pojawia się warunkowa akceptacja dziecka, uzależniona od jego osiągnięć – czyli wtedy kiedy dziecko jest cenione w aspekcie przekonań o tym, jakie powinno być i co powinno umieć, a nie jakie jest i co naprawdę potrafi, w wyniku tego u dziecka tworzy się swoisty regulacyjny prewencyjny styl- unikanie niepowodzenia i potrzeba powinności znacząco swoim poziomem odbiegająca od normy.

Czy pracoholizm nie jest efektem dzisiejszych wymagań? wiele osób z obawy, że straci posadę stawia obowiązki zawodowe na pierwszym miejscu…

To prawda, iż praca zdominowała większość godzin naszej doby w dzisiejszych czasach, jednak znacząco musimy różnicować- uzależnienie od pracy od jej nadmiaru, który nie wynika z naszych potrzeb i osobowości. Przytoczę tutaj błędne przekonanie, o którym pisze Robinson wg którego, pracoholizm mógłby być wynikiem obciążającej pracy, ponad możliwości pracownika, który zmuszany jest zostawać „po godzinach”. Niemniej jednak, jest to postrzeganie fałszywe, daleko odbiegające od rzeczywistości, bowiem źródło uzależnienia od pracy jest w osobie uzależnionej, a pracoholik, który obwinia swoje środowisko pracy posługuje się takim samym stereotypem jak alkoholik, który za nadużywanie alkoholu obwinia swoich bliskich.

Czy pracoholik jest dobrym pracownikiem?

Zupełnie nie, na co zwracano uwagę wielokrotnie w badaniach dotyczących zjawiska. Często bowiem myli się pracoholików, z osobami o osobowości autotelicznej, czyli wytrzymałych, kreatywnych i podejmujących aktywności głównie z powodu motywacji wewnętrznej. Bogdan Woronowicz- specjalista od uzależnień wyraźnie to pokazuje w jednej ze swoich książek, że inaczej funkcjonuje osoba uzależniona od pracy, inaczej osoba z osobowością autoteliczną, co według autora często może zostać mylone. Faktem jest,  że zarówno pracoholik, jak i pracownik autoteliczny są bezgranicznie oddani pracy, niemniej jednak, pracoholik w wyniku swojego zaburzenia generuje straty, a pracownik autoteliczny przyczynia się do sukcesów zawodowych. Co więcej, dla pracownika autotelicznego praca jest źródłem satysfakcji, dla pracoholika- redukowaniem niepokoju i napięcia. 

Jakie są najgorsze konsekwencje pracoholizmu?

Może wydać się to przerażające, ale najgorsza z możliwych jest śmierć- prawdopodobnie uzależnienie od pracy w warunkach europejskich nie prowadzi do aż tak dramatycznych konsekwencji- natomiast w Japonii mówi się o zjawisku karoshi- czyli śmierci z przepracowania. Pierwszy przypadek nagłej śmierci- zawał u 29- letniego pracownika- odnotowano w 1969 roku właśnie w Japonii a w 1982 nadano mu własnie nazwę karoshi.

Zaś inne konsekwencje to oczywiście wycofanie z życia społecznego, chroniczne zmęczenie, często bezsenności, zaburzenia nastroju, izolacja oraz wiele zaburzeń natury somatycznej.

Kiedy potrzebna jest terapia?

Terapia potrzebna jest wówczas gdy jednostka zaczyna znacząco zbliżać się do kryteriów prachohlizmu, o których pisze Bogdan Woronowicz, a które to  oparte są również na klasyfikacji chorób czyli ICD 10. Wymienię najistotniejsze z nich: potrzeba lub poczucie przymusu wykonywania czynności związanych z pracą zawodową; trudności w powstrzymywaniu się od wykonywania czynności zawodowych; występowanie, przy próbach przerwania lub ograniczenia pracy, stanów niepokoju, rozdrażnienia czy gorszego samopoczucia oraz ustępowanie tych stanów z chwilą powrotu do wykonywania zadań; spędzanie coraz większej ilości czasu w pracy w celu zredukowania niepokoju, osiągnięcia zadowolenia czy dobrego samopoczucia, które poprzednio uzyskiwane były w normalnym czasie pracy; postępujące zaniedbywanie alternatywnych źródeł przyjemności lub dotychczasowych zainteresowań na rzecz wykonywania obowiązków zawodowych; wykonywanie czynności zawodowych pomimo szkodliwych następstw (fizycznych, psychicznych i społecznych.

Jakie inne konsekwencje ponosi rodzina pracoholika?

Pracoholik posługuje się pewnego rodzaju wykrętami i mitami względem tego co robi, by dalej pozostawać w zaprzeczeniu względem swojego uzależnienia. Rodzina pracoholika jest zdana na jego humory, na gorszy nastrój, a przede wszystkim na brak zaangażowania w życie rodzinne, a z czasem na całkowitą izolację pracoholika. 

Czy pracoholizm powoduje kolejne uzależnienia typu alkohol?

Jednostka uzależniona od pracy jest już w mechanizmie uzależnienia, zarówno pod względem procesu – czyli w kwestii nadmiernego przepracowania, jak i pod względem substancji- którą w tym wypadku jest adrenalina. Oczywiście rodzi to przestrzeń do innych uzależnień – szczególnie od alkoholu czy substancji psychoaktywnych, pracoholik chcąc być bardziej wydajnym może działać nieracjonalnie i sięgać np. po narkotyki, lub też celem redukcji napięcia wynikającego z przymusu pracy- może sięgać po alkohol.

Jakie rady ma Pani, by nie wpaść w pracoholizm?

Przede wszystkim balans między pracą a życiem rodzinnym, ale także nabycie umiejętności rozładowania napięcia w adaptacyjny sposób- poprzez sport czy hobby. Widząc u siebie zaś przymus wykonywania jakiejś czynności przenieśmy go na przyjemne obszary życia- jak np. bieganie, czytanie czy inne miłe czynności.

Jak skutecznie i efektownie odpoczywać?

Na zasadzie odwrotności- jeśli mamy pracę statyczną, obciążającą psychicznie- wybierzmy wypoczynek aktywny, jeśli zaś ciężko pracujemy fizycznie pozwólmy sobie na tak zwane nicnierobienie. Przede wszystkim zmieńmy otoczenie, bądźmy blisko natury i spędzajmy ten czas z ludźmi, którym ufamy. I pod żadnym pozorem nie róbmy na urlopie niczego, co wiąże się z naszą pracą.

Zapraszam do zapoznania się z powyższą audycją, gdzie znajdą Państwo wiedzę z zakresu: psycholog krosno; psychoterapeuta krosno; psychoterapia krosno.

Skąd się biorą postanowienia noworoczne?

Postanowienia noworoczne z psychologicznego punktu widzenia biorą się z ludzkiej potrzeby porządkowania rzeczywistości. Oznacza to, że powiedzmy nowy rok, czy jakiś inny konkretny etap życia staje się punktem wyjścia do zmiany. Dotyczy to szczególnie osób, które mają problemy natury motywacyjnej i potrzebują zewnętrznych motywatorów i wyznaczników działania, których sami sobie nie są w stanie zapewnić.

Jak je mamy dotrzymywać? Jak się motywować?

Myślę, że pomocnymi w tym zakresie okaże się 7 nawyków skutecznego działania, o których mówi światowej sławy mówca motywacyjny Stephen Covey. Pozwolę je sobie krótko wymienić i opisać.

1. Bądźmy pro aktywni, to znaczy podejmij działania na własną odpowiedzialność i czuj, że to co robisz jest zależne tylko i wyłącznie od ciebie.
2. Zaczynajmy z wizją końca. To bardzo ważne, abyśmy  wiedzieli do czego nasze postanowienia zmierzają i jaki efekt końcowy nas zadowoli. Często bowiem nasze postanowienia wykraczają daleko poza nasze możliwości i zamiast dawać nam radość z tego, że udało nam się osiągnąć cel- budzą frustracje i rozczarowania samym sobą.
3. Róbmy najpierw to, co najważniejsze- to ważne, aby podzielić nasze cele na  według 4 grup, które można ze sobą łączyć: na pilne, ważne i niepilne i nieważne. Pogrupujmy swoje priorytety według tych kategorii, a zauważymy, że czasem to co, wydaje się nam ważne jest tylko pilne i wcale nie wymaga wielkich nakładów wysiłku celem realizacji.
4. Myślmy w kategoriach wygrana- wygrana, osiągając swoje cele pamiętajmy, że nasz sukces nie musi, a nawet nie powinien oznaczać porażki innych. Współpracujmy z innymi, a będziemy lepiej zmotywowani.
5. Starajmy się najpierw rozumieć, a potem być zrozumianymi- słuchajmy innych i mówmy o swoich celach w sposób jasny i klarowny.
6. Postępujmy zgodnie z zasadą synergii- czyli rozumienie , że na całość składa się suma części- czyli, że aby osiągnąć wymarzony cel najpierw musimy przejść kilka mniejszych etapów, że nie jest możliwe aby bez nich od razu osiągnąć to, co założyliśmy. 
7. Pamiętajmy o tak zwanym ostrzeniu piły- szlifujmy swoje dobre strony, pielęgnujmy dobre nawyki i cieszmy się z małych kroczków.

Dlaczego zdarza się, że ich  nie dotrzymujemy?

Jak już wspomniałam wcześniej, częstym problemem w kwestii realizacji postanowień i nie tylko noworocznych jest niezasotoswanie się do drugiego nawyku- czyli myśl z wizją końca oraz szóstego, czyli do zasady synergii. Innymi słowy często nasze cele przekraczają nasze możliwości, czyli powiedzmy w miesiąc schudnę 20 kg (co być może jest możliwe, ale wymaga tak olbrzymich nakładów motywacji i pracy nad sobą, że zakładając, iż poza realizacją celu mamy jeszcze pracę, obowiązki np. rodzinne i inne sprawy na głowie, to będzie stanowiło raczej obszar frustrujący, aniżeli motywujący). Natomiast jeśli chodzi o zasadę synergii, to często tak mocno fiksujemy się na efekcie końcowym, że zapominamy, cieszyć się małymi sukcesami, które go poprzedzają i jesteśmy na siebie źli, że cel nie jest zrealizowany od razu.

Jak wspierać innych w realizowaniu postanowień noworocznych?

Po pierwsze razem zastanawiajmy się, czy cele są adekwatne do możliwości, bądźmy dumni z małych sukcesów poprzedzających efekt finałowy i w ten sposób wzmacniajmy osobę, której chcemy pomóc. Doceniajmy ją za sam fakt, iż podjęła jakieś, często trudne wyzwanie. Może i sami w jakiś sposób wyznaczmy sobie cos, co chcemy zrealizować, bo jak to mówią : we dwoje raźniej.

Zapraszam do zapoznania się z powyższą audycją, gdzie znajdą Państwo wiedzę z zakresu: psycholog krosno; psychoterapeuta krosno; psychoterapia krosno.

Kilka słów wstępu do serii książeczek „Przygody Fenka” poruszających aspekty edukacyjno- wychowawcze, z perspektywy rodzica i dziecka.

Jest to dziewiąta seria książeczek, która w szeroki sposób omawia aspekty emocjonalne – w tym wydaniu kwestie ufności. Zapraszam Państwa do lektury.

Zapraszam do odsłuchania aucycji, w której znajdą Państwo odpowiedź na istotne pytania – czy zdrowie fizyczne wpływa na zdrowie psychiczne, jaki wpływ na naszą samoocenę ma nasz wygląd zewnętrzny, a także gdzie kończy się zdrowe odżywianie, a zaczyna ryzykowne podejście do jedzenia skutkujące zaburzeniami odżywiania. Usłyszą Państwo także kilka wskazówek o motywacji i sposobach na wytrwanie w nowych postanowieniach.

Czytaj dalej

kilka słów o tym, jak się nie dać jesiennej aurze oraz opis objawów depresji w zestawieniu z okresowym spadkiem nastroju, rozróżnienie depresji wieku młodzieńczego od depresji w życiu dorosłym, czynniki ryzyka.

Czytaj dalej

rzeczowy opis czynników ryzyka, możliwości radzenia sobie z zaburzeniem , kategorie oraz współwystępowanie z napadami paniki.

Czytaj dalej

Kilka ważnych uwag dotyczących aspektów związanych z psychologią dziecka w sytuacji kryzysowej jaką niewątpliwie jest rozwód rodziców.

Czytaj dalej